Misticismu

La mística (del verbu griegu myein, «zarrar», d'onde mystikós, «zarráu, arcanu o misteriosu») designa un tipu d'esperiencia bien difícil d'algamar en que se llega al grau máximu d'unión de l'alma humana a lo Sagrao mientres la esistencia terrenal. Dar nes relixones monoteístes (zoroastrismu, xudaísmu, cristianismu, islam), según en delles politeístes (hinduismu); daqué paecíu tamién s'amuesa en relixones que más bien son filosofíes, como'l budismu, onde s'identifica con un grau máximu de perfeición y conocencia.

Según la teoloxía, la mística estremar de l'ascético en qu'esta exercita'l espíritu humanu pa la perfeición, a manera d'una propedéutica pa la mística, por aciu dos víes o métodos, la purgativa y la iluminativa, ente que la mística, a la cual solo pueden aportar unos pocos, añade a un alma perfeccionada pola gracia o pol exerciciu ascéticu la esperiencia de la unión direuto y momentaneo con Dios, que solo se consigue pela vía unitiva, por aciu un tipu d'esperiencies denominaes visiones o éxtasis místicos, de los que son propios una plenitú y conocencia tales que son repetidamente carauterizaos como inefables por quien apuerten a ellos.

L'Academia de la Llingua Española propón: misticismu: 1. m. Estáu de la persona que se dedica enforma a Dios o a les coses espirituales. 2. m. Estáu estraordinariu de perfeición relixosa, que consiste esencialmente en cierta unión inefable de l'alma con Dios pol amor, y va acompañáu por fuercia d'éxtasis y revelaciones. 3. m. Doctrina relixosa y filosófica qu'enseña la comunicación inmediato y direuto ente l'home y la divinidá.

Immanuel Kant, 'Crítica de la razón práutica', capítulu III, propón: 'Si'l misticismu, na significación más xeneral, ye un pasu entamáu según principios más allá de les llendes de la razón humana, el misticismu moral entós ye trespasar les llendes que la razón pura práutica pon a la humanidá, prohibiendo poner el fundamentu suxetivu de determinación de les aiciones conformes al deber, en dalguna otra parte que que nun sía na llei mesma, y la disposición d'ánimu, qu'asina ye traida a la máxima, en dalguna otra parte que nun sía'l respetu escontra esa llei; ordenando, poro, faer del pensamientu del deber, que destrúi toa arrogancia como toa baldida philautia, el supremu principiu de vida de toa moralidá nel home'.

El misticismu ta xeneralmente rellacionáu cola santidá (Rudolf Otto na so obra Das Heilige, "Lo santo", 1917, denominar "lo numinoso": una «esperiencia non-racional y non-sensorial o una figuración que'l so centru principal ya inmediatu ta fora de la identidá»). Nel casu del cristianismu puede dir acompañáu de manifestaciones físiques sobrenaturales denominaes milagros, como por casu los estigmas y los aldericaos fenómenos parapsicológicos de bilocación y perceición extrasensorial, ente otros. Por estensión, mística designa amás el conxuntu de les obres lliteraries escrites sobre esti tipu d'esperiencies espirituales, en cualesquier de les relixones que tienen escritura.

El misticismu, común a los trés grandes relixones monoteístes, pero ensin acutar a elles (hubo tamién una mística pagana, por casu), pretende salvar esi abismu que dixebra al home de la divinidá pa reunificarlos y acabar cola alienación que produz una realidá considerada inxusta, pa traer, en términos cristianos, el Reinu de los Cielos a la Tierra. Los mecanismos son variaos: bien por aciu una llucha meditativo y activo contra'l ego (budismu) o nafs como nel casu del sufismu musulmán, bien por aciu la oración y el ascetismu nel casu cristianu, o bien al traviés del usu de la cábala nes corrientes más estendíes del xudaísmu.